ԱՐԺԷ . . .

Սիրելը բան չարժէ,
Սիրւելը՝ մի քիչ.
Իսկ թէ սիրում ես
Ու նա՛եւ սիրւում.
Դա արդէն արժէ,
Արժէ ամէն ինչ…

30.8.93

*** Դու մի հեռաւոր . . .

Դու մի հեռաւոր, անծանօթ աղջիկ,
Ծանօթ ջերմութիւն՝ թուխ մարմնիդ վրայ,
Դու քիչ ուշացած, դու սկիզբ վերջին.
Արդէն ուրիշի, գուցէ մի նրա…
Ո՜վ գիտէ, գուցէ քեզնով կենդանի,
Կեանքիս մէջ մի պահ խնդայի իրաւ.
Լանջդ գրկէի՝ շունչը անհունի
Ու սարսռայի կրակիդ վրայ…
Անդրադառնայի,- եւ մի ակնթարթ,-
Որ սեւ ձմեռը գարուն է արդէն,
Արշալոյսւել է ճամբան անաւարտ,
Իմաստալի է մահը մութի դէմ։
Ու անրջում եմ մի վերջին անգամ,
Որ սին չլինեն օրերն ուրիշ,
Որ կիզւած կեանքիս կրակներն այն
Չմարեն իբրեւ մոռացում աննիշ։
Դու, մի անծանօթ, հեռաւոր աղջիկ,
Կեանքը գուցէ մեզ խաբել է մի պահ.
Ինձ դարձնելով քեզ՝ անծանօթ չնչին,
Ու քեզ ինձ համար՝ ամէն ինչ, որ կայ։

16.5.82

*** Մի քիչ հարբած՝ մի քիչ գինով . . .

Մի քիչ հարբած՝ մի քիչ գինով,

Մի քիչ մենակ լինէինք,

Դրսում աշուն, թախիծ լինէր,

Մի քիչ կրակ լինէինք,

Թող աշխարհը մտնէր խոր քուն

աշուն, ձմեռ, մինչ գարուն…

Ամառնագոյն գինու համար

մի - մի բաժա՜կ լինէինք։

13-14.9.03
Երեւան

*** Կէտը դառնում է գիծ . . .

Կէտը դառնում է գիծ,
Գիծը՝ տառ,
Տառը՝ բառ,
Բառը՝ Սէր,
Այսինքն՝ Արեգակ արդար,
Կամ՝ յաւերժութիւն…

Տեսնո՞ւմ ես, սէր իմ,
Ին՜չ հեշտ է… անմահանալ,
Միայն պիտ
Ունենալ՝ կէտ,
Այսինքն՝ սիրտ,
Որ ունի խենթ

սիրոյ գոյն։

Սիրտ,
Որ չէ՝ բիրտ։

16-17.8.99

*** Կախարդ աշուն է . . .

Կախարդ աշուն է,
Կախարդ անձրեւ է,
Կախարդող գոյն է,
Կախարդող ամպ.
Կախարդող շունչ է.
Կախարդ հունչ է,
Կախարդ փունջ է,
Ու տագնապ…։

Աչքս չոր է,
Սիրտս թաց է,
Լեզուս համր է,
Բուռս՝ բաց.
Ասես ձեռքիցս
Թռել է մի

Հազարա՜ն հաւք,

Երբ չկաս…
Կախարդ փունջ է,
Կախարդ հունչ է,
Կախարդ շունչ է,
ՄԷգ ու ամպ.
Կախարդ գոյն է,
Կախարդ անձրեւ,
Կախարդ աշուն։

21.10.98

*** Քո ճահճագոյն աչերում . . .

Քո ճահճագոյն աչերում
Կայ թէժ մի վագր, մերկ մի սուր.
Լռելեայն քո կանչերում՝
Վայելք, թակարդ, մեղք հասուն։
Ցորեանի մէջ վարսերիդ
Կայ լոյս-միգում անտառի.
Աղօթք, անյուշ վերացում՝
Գմբէթներումդ բերրի…
Սրունքներիդ մարմարին՝
Սառն սարսափը բագինի,
Քնարալար մատներիդ
Փակ-անափը անհունի…
Ուզի՛ր արիւն կը մտնեն,
Որպէս հզօր կենդանի,
Միայն երբէք չմթնեն
Մանուշակնե՜րդ վայրենի…

24.10.83

*** Խօլ կանաչ, խենթ կապոյտ . . .

Խօլ կանաչ, խենթ կապոյտ աչերդ թաւուտ,
Ինձ տարին փակ-թաքուն գանձարանն հոգուդ,
Որտեղ մեղմ փայլում էր հազար մէկ զմրուխտ,
Որտեղ է՛լ բացւում էր մի սիրոյ յուռութ։

Խօլ կանաչ, խենթ կապոյտ քո աչերը լուրթ,
Ինձ բերին երազի խոստումներ անսուտ.
Յուռութով խոստումն էլ փշրւեց անգութ,
Ու պարզւեց Չար-Բարու առեղծւածը մութ—.

Կեանքի մէջ ամէն ինչ այդպէս է՝ զոյգ պուտ,
Սաղմը, շարժումը, ժամանակն անփոյթ.
Մի բան միակ է, խորին մի խորհուրդ,-
Դա էլ լոկ սէրն է՝ սիրելն է անշուշտ։

Խօլ կանաչ, խենթ կապոյտ քո աչերը լուրթ…

10.6.96

*** Շատ երազելուց . . .

Շատ երազելուց դարձել էր բեզար,
Ու չկար, չկար փրկութեան հնար.
Կեանքը շաղւել էր անուրջների հետ
Ու դարձել էր մի քողարկւած կոշմար.
Յետոյ մտածեց. . . չապրելու մասին,
Յետոյ մտածեց՝ չկայ ճանապարհ,
Յետոյ մտածեց՝ երազն էլ է սին,
Ոչ մօտենում է, ոչ չքւում ի սպառ.
Խորհեց։ Քուն մտաւ։ Բայց դարձեալ երա՜զ,
Այս անգամ սէրը մերկ էր ու պայծառ,
Ու կեանքի հիւթը իր երակներում
Վարար կաթի պէս պղպջում էր վառ…

Յետոյ հասկացաւ, որ կարժի ապրել,
Թէկուզ հէնց միայն երազի՜ համար…

7.5.92

*** Այս պատմութիւնը . . .

Այս պատմութիւնը
Կարծես պատմել եմ.
Անձրեւի դիմաց
Անձեւ պառկել եմ,
Վերջերգս գրել,
Բայց եւ պատռել եմ,
Կեանքն արհամարհել,
Ուստի — պատւե՜լ եմ…

… Գոյներն թանձրացել,
Բայց մեղմանում են,
Հոգիս ցաւացել,
Բայց մեղքանում եմ…
Իմ դիմադրութեան
Դիմաց պարտւել եմ,
Ուրեմն…Կարծես…
Քեզ կարօտե՜լ եմ…

Այս պատմութիւնը
Կարծես պատմել եմ։

21.2.91

*** Աչքերիդ խորքում . . .

Աչքերիդ խորքում անտառ եմ տեսնում,
Դրանից յետոյ մշուշ ու երկինք,
Շրթերիդ վրայ մի բառ եմ տեսնում,
Որով բացւում է ամէն սիրոյ գիրք.
Շրթերիդ համար երազ եմ տեսնում-.
Այդ անտառի մէջ ես ու դու մենակ…
Աչքերիդ համար մի բառ եմ ասում,
Ու սրտիս մէգը դառնում է կրա՜կ։

9.8.92

ՃԱՄԲԱԲԱԺԱ՞Ն

Երբ բան չունես ասելու.

Էլ ինչ՞ գրեմ ես,

Երբ բան չունես լսելու,

Թող որ լռեմ ես.

Իմ Աշխարհն ես, դու գնա

Քո ճամբան ճիշտ եւ ուղիղ,

Ու թէ հարկ է՝ թող մի քիչ

ճամբաս ծռեմ ես։

2.8.04

ԹՐԹՈՒՐ ՈՒ ԹԻԹԵՌ

Սէրն այն եզակի
Պահն է անթերի,
Որ տառապանքիդ
Ու սեղմ կապանքիդ

թրթուրին տգեղ

Մի ակնթարթում
Փոխում է շքեղ,
Հրաշք թիթեռի…

10.4.92

*** Նայւածքիդ թուրը . . .

Նայւածքիդ թուրը
Իմ աչքը կտրեց.
Արեան փոխարէն,
Քո սիրոյ վէրքից,
Արտասուք կաթեց։

Այդ արտասուքը
Կրծքիս հրդեհը
Մեղմելու փոխան,
Նրան արիւնի
Գոյնով կէտկիտեց…

Արեան կրակը
Հոգուս լճակը
Ջերմացնելու տեղ
Նրա մէն-միակ
Նաւակը այրեց…

Հիմա քեզ կրկին
Հասնելու համար,
Պիտ սպասեմ
Մահւան
Կարապին տարեց։

22.7.91
‎ֆարդիս

*** Անունդ հազիւ թէ յիշեմ հիմա . . .

Անունդ հազիւ թէ յիշեմ հիմա,
Նոյնիսկ չեմ յիշում ազգանունը քո,
Միայն ապշած եմ մեր կեանքի վրայ,
Որ մէկ պիտ լինէր, բայց դարձաւ երկու։

Ինչ-որ քաղաք էր։ Ինչ-որ երեկոյ։
Մարմրում էին լոյսերն ընդհատ,
Լսւում էր միայն հնչեղ ձայնը քո,
Որով քերթւածն էր վառվռում ազատ։

Ուրիշ քաղաք էր։ Ուրիշ երեկոյ։
Հրդեհւում էին շողերը առատ,
Մեր լռութիւնն էր թփրտում հեւքոտ,
Կցկտուր խօսքի շեղբերում ժլատ։

Ախ, այդ անիրաւ-լաւ անունը քո,
Որով հիւսիսն եմ միշտ յիշել-ցրտեր,
Ինչպէ՜ս ինձ գերեց տապերի ներքոյ
Ու արեւ կախեց բեւեռից բեւեռ։

Իջնում է հիմա երրորդ երեկոն,
Իջնում է երրորդ քաղաքի վրայ.
Նոյնիսկ չեմ յիշում ազգանունը քո,
Անունդ հազիւ թէ յիշեմ հիմա…

26.7.91
Ֆարդիս

*** Երբ սիրոյդ մասին . . .

Երբ սիրոյդ մասին
Քերթւած գրեցի
Ու ծխեցի խորն, բուռն ու լիաթոք-.
Կողքիս մոխրացած

վարդեր մնացին,

Կրծքիս՝ վարդագոյն, վառւող

մի մորմոք…

15.9.00

ԻՐԱՆԱԿԱՆ ԵՐԳ

(Փոխառութիւն)

Ինձ արհամարհեց,
Ընդմիշտ հեռացաւ իմ օր ու կեանքից.

Պատւազգաց եմ, չէ՞,-

Ե՜ս էլ կը գնամ,
Կերթամ անպայման

իր խոհ ու մտքից…։

30.8.93

*** Բո՛ց լինէի, այրէի . . .

Բո՛ց լինէի, այրէի ճանապարհը, մարգ ու սէզ,
Ճեղքելով խաւը մութի, հրկիզէի ինձ ու քեզ…

Ասում են թէ՝ կրակի գիւտը վաղուց է եղել,
Սու՛տ է, հուրը այս գիշեր ես իմ ներսից եմ պեղել

Ու դաղել եմ երազիս զմրուխտ թուրը, ջրդեղել,
Մեզ բաժանող խաւարի կանաչ արիւնը հեղել։

Կանաչ մէգն այդ դառել է այս գիշեր ինձ լոկ պատանք,
Երազ - թուրիս փայլերը իր մէջ ցանցող մի պատեան։

. . . . . . . . .
. . . . . . . . .

Բո՛ց լինէի, այրէի ճանապարհը, մարգ ու սէզ,
Ճեղքելով խաւը մութի, հրկիզէի ինձ ու քեզ…։

29.12.95

*** Գիտե՞ս՝ ինչըն է . . .

Գիտե՞ս՝ ինչըն է
Մի տղամարդու կեանքում ցանկալի

Ամէնից աւել—.

Սա՝ վստահ լինել՝
Ցանկալի մի կին
Կարող է կեանքում նրան վստահել։

11.3.97

ՍՆԱՐԻԴ ՀԱՄԱՐ

Կեանքը յաճախ թռչում է

կեանք պարգեւող շրթից,

Գիտակցելը յաճախ այրող է

ձմռան ցրտից.

Սնարիդ՝ նկարներ, ծաղիկներ,

սրւակներ, ճարեր,

Ե՛ս քո սրտին մեռնեմ,

դու չմեռնե՜ս սրտից…

3.8.04

*** Այսօր տեսել եմ . . .

Այսօր տեսել եմ
Այն նամակդ, որ
Չէի համոզւում կը կարդամ նորէն,
Ճիշտ էի, քանզի,
Սէր ամէնազօր,
Դա ինքն էր, բայց ես…
Ես չէի արդէն…

Իսկ նամակներդ
Դեղնել են, մարել,
Յիշատակների
Անփա՜կ դարակում,
Յոյսի խորանը
Էլ շատ է մթնել,
Իմ երազների խորտակւած վանքում։

21.10.89

*** Երազիս նաւը . . .

Երազիս նաւը
Խոր խարիսխ նետեց
Աչքերիդ ծովի

Ջրերը կանաչ.

Երբ տեսայ կղզին

Իրականութեան՝

Խարիսխս ծանր էր-.
Մնացի անշարժ։

15.2.90

*** Ո՞վ էր, ի՞նչ էր . . .

Ո՞վ էր, ի՞նչ էր, չիմացայ.
Եկաւ, գնաց, անհասցէ.
Լոկ այսքանը հասկացայ,
Որ հէնց ինքն է, կորածս է։

Աչքերում խաժ մի ժպիտ,
Շրթերին խաղ թախծաշուք.
Այտերին մէգ մի վճիտ,
Մեղսոտ ու մեղմ ու տաքուկ։

Գնաց, - գնալ չէր ուզում,-
Հասկացայ իմ կորածն է.
Սիրտս ընկաւ ջերմ յուզում.
Ո՞վ էր, ի՞նչ էր - անհասցէ…

27.8.94

*** Արեգակի հանգոյն . . .

Արեգակի հանգոյն ունես ոսկէ մազ,
Րոպէ չկայ՝ քեզ չյիշեմ, իմ երա՜զ.
Եթեր՞ ես դու, երկի՞նք են լուրթ, թէ՞ արեւ,
Վար արի, վա՛ր, որ չդառնայ կեանքս՝ սեւ.
Իմացիր, որ՝ մինչ կեանքս կայ, մինչ կամ ես,
Կը վառւեմ քո հրում, որպէս ողջակէզ։

29.10.00

*** Միակ երազս . . .

Միակ երազս
Պղծեցի այսօր.
Անշուշտ պղծեցի
Ուրի՜շ երազով.
Առաջինի մէջ
Մեր սէրն էր ծով,
Երկրորդում՝ զուգւած
Նորայայտ կղզով…

19.4.90
23.8.90

«LUCIA, LUCI . . . »

Իտալական մի երգի յիշողութեամբ

Նորից լոյս է իջել իմ

Սիրած, սիրոյ փողոցին,

Ինչպէս իւղը կանթեղին,

Կամ՝ կաթնաբոյրը ծոցին։


Կարծում էի էլ չկայ…

Ամայի է ամէն բան,

Սակայն թոյրն այս աղջկայ
Բոյր է բերել գիշերւան.


Բոյր, որ բերում է խորհուրդ,

Բոյր, որ բերում է ծաղկունք.

Գորշը դարձնում է կապոյտ,

Հիասթափումն հիացմունք։

* * *

«Լուչիա, իմ Լուչիա. . . »

Այս սիրերգն եմ կրկնում ես

Ու հաւատում՝ ի վերջոյ

Բախտը գտաւ ինձ ու քեզ.


Թէկուզ անունդ՝ երգի մէջ,

Յիշողութեան լարը իմ,

Եւ արդ, գտած ելեւէջ,

Նրանք դարձան մտերիմ…։


Նրանք դարձան մտերիմ-.

Լոյս է իջել փողոցին,

Ինչպէս իւղը կանթեղին,

Կամ՝ կաթնաբոյրը ծոցին։

10 - 12.4.95 (խաւարման գիշեր)

*** Դու իմ պայծառ . . .

Դու իմ պայծառ երազն ու հայելին, ջինջս,
Դու իմ անծայր անքնութիւնն ու … նինջս.
Դու՝ ծով, երկինք, հորիզոն, աւազ, լիճս,
Դու… ամէ՜ն ինչս։

18.9.01

ՍԷՐԸ ԼԵԶՒԻՑ ԱՅՆ ԿՈՂՄ

Դու՝ ճակատագրի դաւը,
Դու՝ իմ ցաւերի ցաւը,
եւ քանի որ՝
- x - = +
Դու իմ լա՜ւը… Love-ը…։

22.8.01

ԱՆՀՈՒՆԻ ԲՈՅՐՈՎ

Կարօտդ ի՞նչ գոյն ունի,
Գոյնն այդ ի՞նչ անուն ունի,
Անունն այդ ի՜նչ էլ լինի
Բոյրն ունի… Անհունի։

9.4.02

*** Եթէ մի տեղ նուշ կայ . . .

Եթէ մի տեղ նուշ կայ ծառի վրայ,
Ենթադրում է՝ շուրջը արեւ,

ծաղիկ,
ճիւղ,
անտառային խոնաւութիւն,
լուսաբաց,
շող։

Աչքերդ են՝ դէմքդ։

Եթէ մի տեղ բալ կայ ճիւղի վրայ,
Ենթադրում է՝ շուրջը ստւեր,

սարսուռ,
խէժ,
քաղցրութիւն,
կապոյտ,
կաթնագոյն-դեղին տարածքներ։

Լանջդ է՝ կուրծքդ։

Եթէ մի տեղ դու կաս,

այնտեղ կայ՝ նշենի, բալենի…

29.9.96

*** Ինչ լաւ արիր վերադարձար . . .

Ինչ լաւ արիր վերադարձար
Երազիս տունը նախկին.
Քեզնից թափուր իմ երազը
Շփոթում էր ամէնքին.
Ինչպէս հիմա, որ ինձ թւաց
Ապրում ես իմ երազում,
Այն ինչ միայն իմ երազն է
Որ հիմա քե՜զ է սազում…

19.10.92

*** Դու այցելում ես . . .

Դու այցելում ես
Ինձ երազի մէջ,
Իսկ ես հիւրն եմ
Նրա երազի.
Թող գէթ մի անգամ
Երազանամ քեզ,
Իսկ նա չտեսնի
Ու մէկի չասի…

8.5.92

*** Խմեմ դառն մի սուրճ . . .

Խմեմ դառն մի սուրճ, ծխեմ դառն սիգար,
Գուցէ խաւարի դառնութիւնն առնի.
Այս քանի գիշեր եւ ինչքան սիգար
Սպասեմ՝ երազիս դիցուհին յառնի։

Այս քանի գիշեր եւ ինչքան սիգար
Ճակատագիրս նմանեց սուրճի.
Սկզբում տարածեց բոյր հոգեպարար,
Վերջը մնաց դիրտ, նման… ճահիճի։

Գիշերից առնեմ բոյրեր սրճաթոյր,
Միգուցէ վաղն էլ ի՛մ բախտը բացւի.
Այսօր նա գնաց, բայց չգիտէ ո՛ւր,
Գուցէ հարս դառնայ, կամ փոխւի… քածի։
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Այդպէս էլ մնաց երազս անկատար,
Իսկ յոյսս դարձաւ արնոտ աղաւնի.
Խմեմ դառն մի սուրճ, ծխեմ դառն սիգար,
Գուցէ խաւարի դառնութիւնն առնի։

10.8.00

*** Լաւս, արդարս . . .

Լաւս, արդարս, բարբառս, վառս,
Լարս, քնարս, յարմարս, ճարս,
Մեծ աղմուկի մէջ՝ նինջս, դադարս,
Երբ էլ խօսք չկայ՝ սկիզբս, բառս։

2001

*** Ես ամէն վայրկեան . . .

Ես ամէն վայրկեան սպասեցի քեզ,
Իբրեւ կանա՛չ ուխտաւորի սպասող մի մատուռ անդուռ,
Եւ քեզ սպասելով լեցւեցի վայրկեաններով,
Որից այն կողմ
Մնաց մի անժամանակ տարածութիւն՝

Յաւերժութիւն՝

դու՛…

27.7.01

*** Աշնան նշոյլ է նշմարւում . . .

Աշնան նշոյլ է նշմարւում
Անոյշ նայւածքիդ նուշում,
Անուրջ ներշնչում

այս մղձաւանջում.

Դրա համար եմ
Մոլորւում աչքիդ մեղոյշ մշուշում,
Կորա՛ծ որբի պէս
Ինքս ինձ յուշում՝
Ոսկէ դղեակ կայ
Այս ճամբի վերջում։

Աշնան նշոյլ է նշմարւում

անոյշ նայւածքիդ նուշում…

98 թ.

*** Անցեալ աշունը ջերմացաւ քեզնով . . .

Անցեալ աշունը ջերմացաւ քեզնով,
Աշուն, որ վաղուց ցուրտ էր ու խաւար.
Խորհում էի՝ այս աշունն անվրդով
Պիտի առաւել հասնէր, քաղցրանար։

Խորհում էի, երբ մտար-.Ց՝տեսութիւն.
Հեռանում էիր ընդմի՜շտ, առյաւէ՜տ.
Քեզ հետ հարց չունեմ, ասում եմ՝ աշո՛ւն,
Ե՜րբ պիտի հաշտւես խաբւող սրտիս հետ։

31.7.94

*** Արեգակի հանգոյն . . .

Արեգակի հանգոյն ունես ոսկէ մազ,
Րոպէ չկայ՝ քեզ չյիշեմ, իմ երա՜զ.
Եթեր՞ ես դու, երկի՞նք են լուրթ, թէ՞ արեւ,
Վար արի, վա՛ր, որ չդառնայ կեանքս՝ սեւ.
Իմացիր, որ՝ մինչ կեանքս կայ, մինչ կամ ես,
Կը վառւեմ քո հրում, որպէս ողջակէզ։

29.10.00

*** Աշնան նշոյլ է նշմարւում . . .

Աշնան նշոյլ է նշմարւում
Անոյշ նայւածքիդ նուշում,
Անուրջ ներշնչում

այս մղձաւանջում.

Դրա համար եմ
Մոլորւում աչքիդ մեղոյշ մշուշում,
Կորա՛ծ որբի պէս
Ինքս ինձ յուշում՝
Ոսկէ դղեակ կայ
Այս ճամբի վերջում։

Աշնան նշոյլ է նշմարւում

անոյշ նայւածքիդ նուշում…

98 թ.

ՑԱՅԳԱԾԱՂԻԿ

(Պոէմ)

Դո՞ւ էիր, թէ՞ քո ուրւականն էր լուրթ,
Այնտեղ, որ ափի-ծովի սահմանին
Ծնւում էր երազ,

Վարսերը դրած

Իրականութեան մահճի սաւանին։

Դո՞ւ էիր իրաւ, քո սիլւե՞տն էր պարզ,
Որ զեփիւռի պէս, արծաթ կածանին,
Մարմնաւորում էր՝
Բիւր ցայգածաղկի,

Գիշերւայ զովի

Բոյրերը անդարձ

Ու նւագի հետ
Անցնում անհունին։

Արդէն խօսել եմ
Սիրոյ առեղծւած ծնունդի մասին
Եւ գիտեմ, որ նա
(Սէրը միածին)
Ելել է ծովից.
Թերեւս սկզբում
Ունեցել է կերպ՝ թեփուկի,

ձկան,

մարգարտի, գուցէ

եղել է խեցի.

Ստոյգ է սակայն՝
Դրա համար է սէրը անսահման,

Զի նախահայրը

Ովկիանն է անծիր։

Դո՞ւ էիր, թէ՞ քո ուրւականն էր այն…

Ինձ հետ էլ եղաւ
Կարեւոր մի բան
Առաջին անգամ ծովը տեսնելիս։
Երեւի տեսայ

առաջին անգամ
երկինքը պառկած՝
հրճւանք գրկաբաց,

Երեւի տեսայ՝ անսահման, որին

կարող ես մերւել,
չմեռնել սակայն,

Չէ՞ որ ետմահո՛ւ կարող ենք

ճեղքել անհունը միայն։

Ինձ հետ էլ եղաւ
Կարեւոր մի բան,
Ու այնուհետեւ… էլ ինչե՜ր չեղան։

Նախ մեզ ասացին՝
Սպասէ՛ք, համբերէ՛ք.
Ճիշտ էին նրանք.
Մինչ ափը կարգին,

Պէտք էր համբերել՝

սպասել անպայման,

Բայց դրանից չէ՞ր՝
Մեր մէջ քարացաւ,
- Արդէն անհարկի,

փոխւած արգելքի,-

Պատւար-պատնէշը՝ համակերպութեա՜ն…։
Ու դրանից չէ՞ր՝
Բնազդը մեր վառ
Մարգարտի նման

խփւե՜ց, փշրւե՜ց,

Իր տեղը տալով
Արդէն համ հանող

«ծո՜վ համբերութեան»։

Առաջին անգամ
Ծովը տեսնելիս
Ինձ հետ էլ եղաւ
Կարեւոր մի բան,-

լա՛ւ բան անպայման,-

Իսկ քեզ տեսնելիս
Նոյն այդ ծովի մօտ,
Հասկացայ՝ լաւը այդ դո՜ւ ես միայն։

Խորհում եմ սակայն՝
Դո‏՞ւ էիր, թէ՞ քո ուրւականն էր այն.
Գիտե՞ս, կասկածը
Երբեմն լաւ է, տեղի՛ն, դրակա՛ն,
Քանզի ասւել է՝

«ճշմարտութեան սալը
խստիւ է դաժան՝
ծանր է անսահման,

Ում վրայ պառկի՝
Նրան կը դարձնիդիակ անկենդան. . . »:

Դո՞ւ էիր, թէ՞ քո ուրւականն էր այն…

Կասկածը որքան
Լինի դրական,
Ստոյգ է մի բան՝
Մինչ քեզ տեսնելը
Կեանքս եղել է
Քամու դէմ… Ուռկա՜ն։

. . . . . . . . .
. . . . . . . . .

Հիմա գնո՜ւմ ես…

Հաւատա՞լ դրան.
Ես չեմ կասկածում քո ճշմարտութեան,
Սակայն յուսով եմ՝
Բիւր ցայգածաղկի,

գիշերւայ զովի

բոյրերի նման,

Անհուն անցնողը՝

էլ չդարձողը,

Լինես ո՛չ թէ դու,
Այլ քո սուտ, անգոյ

Ուրւականը այն…

Ուրւակա՜նը այն…

29.3.04

ՏՂԱՅԱԿԱՆ

Կանաչ հայեացք թափանցիկ,
Չամուսնացած թուխ աղջիկ,
Քառասունի մօտերում
Քեզ զգո՞ւմ ես երջանիկ…

Անունդ՝ ձիւն մի ծաղիկ,
Հասարակաց լաւ ծանօթ,
Սակայն էլ չես ձնծաղիկ,
Վարդափուշ ես աշնամօտ։

Չեղաւ, որ փունջ տայի քեզ
Պարտէզներից ես գարնան-
Այ, կրպակում այս համեստ,
Որ մտերիմ է այնքան…

Մօտենայի քեզ մի օր,
Մի կիրակի, մի Զատիկ,-
Խիզախութեա՜մբ անսովոր
Բան ասէի՝ շատ փոքրիկ։

Յետոյ անցնէր մի ամիս…
Խօսեցնէի վերջապէ՛ս.
Հանդիպէինք քայլելիս,
Խօսքը հասնէր մերոնց, ձեզ…

Քո կեանքը գորշ մի փողոց,
Ժամադրավա՛յր մանաւանդ,
Արգելակող չոր սուլոց.
Փափուկ քայլւածք, բայց հպարտ։

Ու չթեքւող, զուսպ պահւածք,
Անմատչելի, գեղեցիկ.
Դեռ չպեղւած կեանքի հանք,
Քառասունի մօտ աղջիկ…

7.4.84

ԳԻՇԵՐԱՅԻՆ ԿԱՐՕՏ

Գիշեր է, այնպէս կարօտել եմ քեզ,
Լռութիւնդ նուրբ, հմայքդ հրկէզ,
Որ թւում է թէ՝ ոչինչ աշխարհում
Չի եղել այսքան առինքնող ու հեզ։

Գիշեր է, այնքան կարօտել եմ քեզ,
Որ թւում է թէ լոյսերն ամենուր
Մարւել են, որ քեզ է՛լ չգտնեմ ես,

Կամ հակառակը՝ գամ անտե՜ս, անլո՜ւր…

Գիշեր է, այնպէս կարօտել եմ քեզ,
Աչքերդ համեստ, վարսերդ ոսկէ,
Որ բաւական է նայել՝ լուռ, անտես,
Էլ պէտք չե՜ն բառեր, էլ պէտք չե՜ն խօսքեր։

Գիշեր է, այնպէս կարօտել եմ քեզ,
Որ մէկ հպումը կը վառի լոյսեր,
Յաջորդ հպումով արդէն հրակէզ
Կորած արեւը կը բարձրանայ վեր…

Սակայն… գիշեր է, կարօտել եմ քե՜զ…

19.7.03

ԻՐԻԿՆԱՅԻՆ ԿԱՐՕՏ

Կուզենայի արդ քեզ հետ
Զուր թափառել փողոցով,
Իրիկնային զովը ինձ
Հասնէր աչքիդ մեղմ բոցով.
Կուզենայի չունենալ
Ո՛չ հանգրւան, ո՛չ հասցէ
Ու սպառել ժամը մեր
Անկապակից զրոյցով։
Կուզենայի քիչ մրսել
Ու սարսռալ զովից թաց,
Պատրւակել, մօտենալ
Ու ջերմանալ քո ծոցով.
Կուզենայի… խաբե՜ս ինձ՝
Չքմեղանաս, շփոթւես,
Չարչարւէի ես մի քիչ
Կասկածանքի նուրբ խոցով.
Կուզենայի փորձել ինձ,
Թէ որքա՛ն եմ կենդանի
Ու դեռ որքան եմ խայթւում
Մէջս նիրհած խանդ-օձով։

Կուզենայի լքել քեզ,
Տարակուսել, փոշմանել,
Ընդունէիր ինձ նորից
Թեթեւ ու փոքր մի լացով.
Կուզենայի թեթեւնալ,
Զգալ շունչը գիշերւայ,
Թեթեւութիւնս կշռել
Կոճակներիդ փակ-բացով…

Եւ կուզէի խոնջանալ,
Մտնել տունդ ջերմ այնքան,
Որ դղեակի է նման,
Իմ «սեփական» բազմոցով…
. . . . . . . . . . . .
Կուզենայի արդ քեզ հետ
Զուր թափառել փողոցով…

10.9.94

ԽՈՐՀՐԴԱՒՈՐ ԿԱՐՕՏ

Մի խորհրդաւոր կարօտ է հիմա սիրտս ներխուժում,
Ես եմ ու մի կին, որի աչքերն է սեւորակ մուժում
Ու մենք քայլում ենք երկար մայթերով, ասես անրջում
Այդ կարօտը ինձ նւաղեցնում է, բայց նաեւ բուժո՛ւմ։

Այդ մայթերն երկար աշխարհն են մեզ հետ դարձնում ու քաշում,
Մենք զուգահեռ ենք քայլում, բայց նաեւ իրար ենք դաջւում.
- Երկու զուգահեռ գիծ հանդիպում են միայն յաւերժում,
Ուստի մենք քայլում ու անհուններն ենք բաժանում, մաշում։

Պողոտան գնում, սակայն տարածքը ասես մեզ կպչում,
Զատւում է ամէն քառուղու վրայ ու նորից խաչւում.
Դրա համար էլ ո՛չ մեղք ենք զգում եւ ո՛չ մեղանչում,
Անսահման տուժում, բայց սահմանները երբէք չենք ջնջում։

Մի խորհրդաւոր կարօտ է հիմա սիրտս ներխուժում…

24.11.94

ԱՐՆԱԳՈՅՆ ԿԱՐՕՏ

Ծիրան իրիկւայ ծւէնների տակ
Կարօտել եմ այն շէկին քաղցրակաթ,
Ու նուռ արեւի կեղեւ-շերտում տաք՝
Միւսի բոսոր շրթները ակաթ։

- Եարոտե՜լ եմ, եարոտե՜լ եմ, եարոտե՜լ եմ…

Սուրմայ գիշերւայ գծերում անտակ
Կարօտել եմ այն սեւին սաթահատ,
Ու լուսնի արծաթ փայլերում յստակ՝
Այն մէկին, որ ձիգ շուք է միգապատ։

- Կարօտե՜լ եմ, կարօտե՜լ եմ, կարօտե՜լ եմ…

Ողջ գիշեր այսպէս քայլելուց յետոյ,
Այսպէս արբելուց, երազից այսքան,
Սրտիս տեղ սո՛ւր է արդ կրծքիս ներքոյ,
Որով կտրել եմ անցեալ—ապագան։

- Արնոտե՜լ եմ, արնոտե՜լ եմ, արնոտե՜լ եմ…

Նաւասարդ -94

ԿԱՐՕՏԻ ԱՍՏՂԵՐ

(Իսպանական ակորդ)

Կրծքիս երկնքի խաւարն այրում են
Կարօտի աստղեր, ցոլքեր կարօտի.
Քո սէրն իմ սրտում որքա՜ն անհուն է,
Ու մաշկս՝ մաշկիդ՝ որքա՛ն անօթի։

Կաշուցս այն կողմ՝ արիւնս՝ արիւնիդ,
Ռունգերս՝ շնչիդ՝ բուրմունքիդ կարօտ.
Աշունից այն կողմ՝ գարունս՝ գարունիդ,
Անունս անունիդ՝ ակունքիդ կարօտ։

Մթան կիսում է դաշոյնը յուշիս,
Ինչպէս կարօտս՝ ծրարդ ծանօթ.
Աչքս ծակում է, հանց ծայրը փուշի՝
Ճերմակ նամակդ, առնում վարդի հոտ…։

Մոմից քամում եմ մեղեդի լոյսի,
Գինուց՝ մեղրի գոյն՝ մինչեւ առաւօտ.
Գոյնից քաղում եմ ծաղիկներ յոյսի,
Ծաղկեփունջ դնում լուռ գիթարիս մօտ։

Մութ սնարիս մօտ վառում եմ երազ,
Որ ուղիդ պահեմ ցոլքով կապոյտի.
Գուշակ աստղերը ասեմ են՝ կը գա՜ս,
Կաշիս չի մնայ կաշուդ անօթի…

20.4.03
Զատիկ
Թեհրան

ԻՄ ՉԱՐ, ԻՄ ԱՆՄԵՂ

Դու մերժո՞ւմ ես ինձ…
—Անշուշտ դու էլ քո

պատճառներն ունես,—

Իսկ ե՞ս…

Տանջւել եմ
Ողջ ապրողների մահւան սարսափով,
Ողջ մեռելների կարօտով՝ կեանքին.

Ու հիմա կրկին՝

Նորից նոր տաժանք,
Նորից նոր կարօտ,
Նորից նոր կորուստ
Ու նորից նոր… Հի՜ն միամտութիւն,

Որից փրկւելու

Ոչ մի զէնք չունեմ,
Որից փրկւելու
Ոչ մի ելք չունեմ,
Ոչ մի ձեռք չունեմ,
Սակայն… ե՛րգ ունեմ.
Երգում ինչպէս միշտ՝

Վէրք ու հեւք ունեմ,
Հեւք ու վէրք ունեմ,

Սակայն այս անգամ,

Ո՜չ, երգ էլ չունեմ,
Լոկ կռահում եմ՝
Դու մերժում ես ինձ

եւ անշուշտ յարգի
պատճառներ ունես,

Իսկ ե՞ս…

Ի դիմաց
Սարսափում եմ ողջ ապրողների չափ,

Կարօտում եմ ողջ մեռելների տեղ։

Իմ լա՜ւ, իմ ահե՜ղ,
Իմ վա՜տ, իմ անմե՜ղ…

26.2.04

ՄԻԱՅՆ ԱՍԷԻ…

Անցնէի բոլոր ծառերի միջով,
Անցնէի ոլոր փողոցներով մութ,
Անցնէի վերջին ձեր կամուրջն էլ ցուրտ,
Ու վերջին հեւքի իմ վերջին շնչով
Միայն ասէի՝ շատ եմ կարօտել…

Անցնէի ինքս իմ դիմաց վէճով,
Անցնէի մի քիչ վրդոված խղճով,
Մեծ տառապանքով,
Բաւարարւէի անդորրի՝ քչով,
Միայն ասէի՝ շատ եմ կարօտել։

Մի քիչ պար գայի սառցի ապակուն,
Մի քիչ ման գայի, թրջւէի մի քիչ,
Ճիւղից լսէի

կասկածելի ճիչ,

Ճամբաս ուղղէի,
Գայի դուռդ ճիշտ,
Միայն ասէի՝ շատ եմ կարօտել։

Մէլ էլ դառնայի զղջած, փոշմանած,
Մէկ էլ դառնայի վէրքը թշնամեաց,
Վերադառնայի թեթեւցած խղճով,
Մէկ էլ…

Թո՛ղ լինէր որեւէ ոճով,

Միայն ասէի, ասէի հաստատ՝

շատ եմ կարօտել,

կարօտել եմ շա՜տ…

11.12.03

ՔԱՆԶԻ ԱՄԷՆ ԻՆՉ…

Ճրագները նոյն բանից են խօսում,
Պողոտաների աս‎ֆալտները թաց,
Սեւ տերեւները նոյնն են փսփսում-.
Դու չկաս, չկաս…
Շապկիս տակ ինչ-որ հնոց է բացւում
Ու կարօտներ են առկայծում հանգած,
Նոյն մոխրագոյնն ու մէգն է փողոցում՝
Դու չկաս, չկաս…
Ողջ քաղաքների քնքշանքը պէս-պէս,
Հորիզոնների փակւածքները բաց,
Որպէս ծաղկեփունջ ընծայում եմ քեզ,
Բայց չկաս, չկաս…
Հորիզոններ եմ կախում քաղաքին,
Փակուղիներին՝ նրբութիւն ու կայծ,
Վառ ծաղիկներ եմ տալիս կրպակին,
Որ կրկին դու գաս…

Քանզի ամէն ինչ
Լրացնում է ինձ,
Քանզի ամէն ինչ քեզնից է պակաս։

16.4.90

ԻՄ ԱՆՁՐԵՒ ԱՂՋԻԿ

Իմ անձրե՜ւ աղջիկ, քեզ չեմ դիպչի ես,
Քանզի անձրեւը շոյել չի լինի.
Պիտ շնչել միայն բոյրն աշնահեզ
Անձրեւի եւ քո՝ գոյներով գինի…
Իմ հրէ՜ աղջիկ, քեզ չեմ շոյի ես,
Քանզի կրակը բռնել չի լինի.
Պիտ զգալ միայն շունչդ հրակէզ,
Թէկուզ այրւելով բոցում գեհենի։
Հողաբո՜յր աղջիկ, քեզ չեմ շնչի ես,
Զի արարչութեան պտուղ չի լինի…
Քաղեմ պիտ միայն հմայքդ պէս-պէս,
Հողից դուրս ժայթքող ծաղկով արիւնի…
Իմ զեփի՜ւռ աղջիկ, չեմ համբուրի քեզ,
Զի քամիները գրկել չի լինի.-
Ու այսպէս տխո՜ւր, այսպէս սիրակէ՜զ՝
Պիտ ապրենք ձմեռ, առանց գարունի…

3.12.90

ՊԱՐԸ

Երա՞զ էր, թէ՞ յուշ
Այն հին նոր տարին,
Եղեա՞մ էր, թէ՞ մուժ
Ապակիներին։

Պարում էին դաշն
Զոյգերն պատանի—.
Տղայ մի խարտեաշ,
Աղջիկ գեղանի։

Բայց դեկտեմբերը
Դարձաւ հոսան գիժ,
Ապակիները՝
Զարդանկար շիշ։
«Զոյգեր»-ը մտան
Երազ-շշի մէջ
Ու մնացին անդ
Անխռով, անվէճ։

Հիմա առանց քեզ,
Ամէն նոր տարի,
Նրանց լարելով
Մղում եմ պարի։

3-5.1.88

ՄԻԱՅՆ ՎԱՌՒԻ…

Հեքիաթի հոլովոյթ

1

Առաջ բակ էր ու պարտէզ

Սենեակներ ջերմ ու պատշգամբ.

Փոքր դրախտ էր՝ ինձ ու քեզ,

Ո՛չ պատւիրան, ո՛չ պատգամ…

Ամբողջ օրը խաղ, կատակ,

Աչքակապուկ, տուն-տունիկ.

Միւսները՝ պապ-զաւակ,

Մենք՝ «հայր» ու «մայր»՝ ընտանի՜ք։

2

Յետոյ քանդւեց բակն այդ,

Տեղը շինւեց հիւրանոց.

Դու ուսանող, ես՝ սպայ,

Քայլեցինք մինչ մեր փողոց…

Ես մեկնէի պիտ ճակատ,

Դու՝ այլ երկիր՝ նոր շրջան…

Էրոս-Ամուրը հաստատ

Այդ գիշեր պիտ շշնջար…

3

Գուցէ յետոյ անդ կոչւի՝

Հանգստեան տուն - ծերանոց,

Մենք ծւարած մեր մահճին,

Իրար ժպտանք լուռ, անբոց…

Ինչ լինում է լինի՛ թող,

Մէ՛կ է՝ կեանքը կը հոսի.

Միայն թէ միշտ թող տայ շող՝

Վառւի ջահը երազի՜…

21.6.03

ՏԱՐԻՔ

Իմ երազների հրաշք թագուհուն
Զուգել է արդէն չքնաղ մի… Կնճիռ.
Այսպէս է սէրը՝ ապրում է թաքուն՝
Իր խոր, ներքնահոս ակունքում, վճիտ։

Նա հոսում է ծանր, ե՛ւ յամր, ե՛ւ գաղտնի,
Կտրում-անցնում է տարիներ բազում.
Յանկարծ անում է փրփուրն իր յայտնի,
Սակայն իսկ հունը մէկի չի բացում։

Նա հոսում է խոր ընդերքով գետնի,
Բովանդակ կեանքն է ձեւում— ընդգծում.
Այդ հոսքի մասին ոչ ոք չգիտի,
Լոկ արմատնե՜րն են նրա զովը ծծում…։

. . . Իմ երազների հրաշք թագուհուն
Զուգել է արդէն չքնա՜ղ մի կնճիռ.
Դա շատ-շատերին տարիք է թւում,
Իսկ ինձ՝ նոր հունը աղբիւրի վճիտ…։

22.8.99

ՀԱՐԵՒԱՆՈՒԹԻՒՆ

Դուք, իմ մանկութեան դիցուհի տիկին,
Որ հիմա մուժ է

իջել

ձեր աչքերին,

Դուստրդ նայում է ինձ մի քիչ տարբեր,
Իմ ջահէլ հօ՞րն է յիշում թէ՞ մէկին…

Դուք իմ մանկութեան դիցուհի տիկին,
Դուստրդ նման է ե՛ւ ձեզ, ե՛ւ մէկին,
Թէ՝ նման է ձեզ,

թէ՛ իր մանկութեան,-

Բայց արդ դարձել է հասուն մի կին…

Դուք իմ մանկութեան դիցուհի, տիկին,
Նրան է նայում իմ տղան կրկին.
Աշխարհը այսպէս կը գա՜յ,

կը գնա՜յ,

Բայց կապրի՛ սիրոյ երազի հոգին…

Դուք իմ մանկութեան դիցուհի տիկին…

6.3.93

ԳԵՂՈՒՀԻՆ

Աշխարհում կայ մի Հայաստան, Հայաստանում կայ հայութիւն.
Նրա սրտում կան աղջիկներ, համակ նազանք, ե՛ւ լոյս, ե՛ւ գոյն.
Նրանց մէջ կայ մի շէկ աղջիկ, որից լաւին չեմ ճանաչում,
Աչքերը վառ, վարսը ոսկի, ինչպէս արեւն է ճաճանչում.
Ռոմանտիկ է, անրջական, բայց եւ արդի, բայց եւ արթուն,
Արդի, սակայն՝ նուրբ, դասական, ինչպէս ուռին շքեղ հանդում.
Զարմանալի՜ հմայք ունի, յոյս, հաւատ, սէր է ներշնչում,
Երանի՜ է նրան ով որ նրան մօտկից է ճանաչում.
Առաւել է երանելի, ով իշխում է նրա սրտին,
Նա կարող է արդէն երդւել, որ տիրում է ո՜ղջ դրախտին…

Ծաղկազարդ
20.3.99